Of het erger geworden is in coronatijd kan de juf niet met zekerheid zeggen, maar er zijn dit jaar opvallend veel leerlingen in haar klas die last hebben van faalangst. “Bij de een heeft het thuiswerken juist geholpen door de een-op-eenaandacht, terwijl het bij de ander een averechts effect heeft gehad omdat er thuis geen begeleiding was.”
Vijf van de 28 leerlingen gaan gebukt onder een extreme vorm van faalangst. Toevallig allemaal meisjes. Toevallig, want de juf komt het ook bij jongens tegen.
De angst om te falen en de stress die daarbij komt kijken, leiden bij deze kinderen tot vele klachten: ze hebben buikpijn, slapen slecht en zijn daardoor vaak moe en onzeker over het eigen kunnen. “Dit zijn allemaal superslimme meiden van wie je nu al weet dat ze naar de havo of het vwo gaan, maar ze zien dat zelf niet.”
Zo is een van de meisjes ervan overtuigd dat ze niet kan rekenen, terwijl ze op alle toetsen de hoogste scores haalt. De simpelste sommen, zoals 11 + 12, overdenkt ze zodanig dat er een krankzinnig antwoord uitkomt. “Op heel jonge leeftijd konden deze meisjes al goed analyseren. En daar zijn ze dan ook het liefst mee bezig. Terwijl ik toen ik in groep 6 zat vooral de Spice Girls nadeed, zijn zij met compleet andere dingen bezig. En dan vooral met hun hoofd.”
Het is lastig daar als leraar iets aan te doen wanneer thuis niet hetzelfde over het probleem wordt gedacht. Op deze school willen de ouders, zoals op zo veel scholen in de welvarende buurten van de stad, het liefst een uitstroom naar een havo- of vwo-school. Hierdoor kan de druk om goed te presteren groot zijn, zo heeft de juf vaak genoeg ervaren.
In het geval van deze vijf leerlingen is het niet zozeer de druk van thuis, maar zit die vooral bij het kind zelf. De ouders hebben dan ook regelmatig contact met de juf, omdat ze zich zorgen maken over hun dochter.
“Ze willen perfect zijn. Er kunnen en mogen geen fouten worden gemaakt, alles moet gelijk goed zijn. En als iets niet lukt, vinden ze zichzelf dom.”
De juf heeft, voor zover het kan, de problematiek in kaart gebracht. Het gaat niet om een hype op sociale media of dat de meisjes elkaar opjutten. En het gaat ook niet om het uiterlijk, maar puur om het intellect. Wat niet helpt is dat een grote groep leerlingen in de klas superslim is. “Als je jezelf vergelijkt met die groep die altijd sneller klaar is en alles perfect doet, ben je al snel minder goed.”
Met een van de meisjes heeft ze ondertussen al flinke stappen gezet door maandenlang oude Cito-toetsen te oefenen. Dan gaat het niet om goede of foute antwoorden, maar puur om de druk die ze ervaart. Ze is nu zover dat ze geen paniekaanval krijgt bij het idee dat ze een Cito-toets gaat maken. “Leren is fouten maken. En als fouten maken niet mag, wordt het lastig. Ik maak me best zorgen om deze meisjes en de vele andere kinderen van hun generatie met faalangst.”